Nếu chỉ giảng để trò hiểu bài thì đã có… ChatGPT

Truyền thống cao quý của nhà giáo được xây nên từ những câu chuyện đẹp hơn cả cổ tích,ếuchỉgiảngđểtròhiểubàithìđãcótg下载 với công ơn thênh thang như mây trắng, tầm nhìn xa tựa Thái Bình Dương, chiều cao như đỉnh Everest cũng khó so sánh hết. Tuy nhiên, từ phía ngược lại, thầy cô cũng đừng bao giờ "tìm cách thắng học sinh".

Tôi còn nhớ, thời sinh viên, lần thi hết môn tâm lý, sau khi trả lời câu hỏi, tôi nhận câu hỏi thêm của thầy: "Nếu học trò chửi thề anh, anh xử lý sao?". Gom hết bình tĩnh, tôi minh chứng từ những câu chuyện giáo dục của người thầy lỗi lạc đến tâm lý của giới trẻ học đường - sự phản kháng khó lường - rồi nêu ra hướng giải quyết, mà cốt lõi, kiềm chế mình và từng bước cảm hóa trò. Nhớ lại chuyện xưa để nghĩ hôm nay và muốn nhắc nhở các giáo viên trẻ rằng thầy cô đừng bao giờ tìm cách thắng học sinh. Các em luôn mong được thầy cô đối xử nhẹ nhàng, thân thiện, sẻ chia và thấu hiểu.

Có lần một học sinh đã khóc vì trả lời sai nhiều lần do tôi hỏi dồn. Sau đó, em đã nhắn tin giải thích rằng em khóc vì thất vọng về bản thân do không hiểu bài, thiếu ngủ và làm bài kiểm tra không tốt, chứ không phải vì thầy lớn tiếng. Lời nhắn này đã "chữa lành" cho tôi. Điều này cho thấy nếu chỉ giảng để trò hiểu bài mà không hiểu được tâm tư, tình cảm, tâm trạng của trò thì thầy chỉ là… ChatGPT!

ẢNH: ĐÀO NGỌC THẠCH

Khi còn làm hiệu trưởng, tôi có thói quen đi thăm các lớp để nhìn thấy sự khác biệt trong cách vào lớp của giáo viên. Có không ít thầy cô khiến không khí lớp căng thẳng, ngột ngạt vì thái độ nghiêm nghị. Trong bối cảnh học sinh ngày càng thông minh, tài năng hơn, thầy cô càng cần đổi mới, sáng tạo, sử dụng công nghệ, trí tuệ nhân tạo (AI) là cần thiết nhưng phẩm cách của nhà giáo mới là quan trọng. Không robot nào có thể thay thế "sự biến đổi trạng thái" từ trái tim đến trái tim của thầy và trò trong ngôi trường hạnh phúc.

Vì thế, dạy học không chỉ là con thuyền chở nội dung theo kế hoạch mà quan trọng hơn là bằng sự ấm áp của trái tim.

Sự ấm áp, kết nối, chuẩn mực không chỉ từ giáo viên - học sinh, giáo viên -phụ huynh mà còn từ lãnh đạo nhà trường - giáo viên. Đây là cơ sở để xây dựng nhà trường tiến bộ. Giáo viên cần những hiệu trưởng, phó hiệu trưởng năng lực, trách nhiệm, thấu hiểu đồng nghiệp.

ẢNH: NHẬT THỊNH

Sự ấm áp đó giúp thầy cô chu toàn nhiệm vụ của mình khi lên lớp, hướng dẫn hoạt động trải nghiệm hay giao tiếp.

Kết nối giữa giáo viên - phụ huynh là chất liệu đặc biệt quan trọng giữ tôn nghiêm học đường. Dù xã hội thay đổi, thì sự thanh cao của nhà giáo, lễ phép của học sinh, răn dạy và nêu gương của phụ huynh mãi là nguồn năng lượng cho giáo dục phát triển.

Người thầy đúng nghĩa thì bài giảng không chỉ là kiến thức, mà còn là cách sống, cách truyền cảm hứng và cách mà thầy cô gieo điều trong sáng vào tâm hồn học trò…

Động lực tuyệt vời từ một lời khen

Cách đây đúng 30 năm, tôi còn nhớ như in khi gia đình tôi chuyển từ vùng núi về một khu phố nghèo ở thành phố. Cuộc sống ở thành phố thật nhộn nhịp và sôi động, cuộc sống và tất cả những gì được chứng kiến ở đây khiến một đứa trẻ 9 tuổi như tôi cảm thấy sợ hãi.

Bố tôi xin cho tôi vào học tại một trường học nhỏ cách nhà không xa. Những ngày tháng đầu tiên ở trường mới, tôi hoàn toàn cô độc. Tất cả học sinh đều xa lánh thay vì giúp đỡ tôi hòa nhập. Vài bạn lớn còn tụ tập lại để bắt nạt tôi.

Suốt 3 tháng, tâm lý sợ hãi và bị bỏ rơi khiến tôi gần như đứng bét lớp, mặc dù chương trình học đối với tôi chẳng khó khăn gì.

Thế nhưng, sau kỳ nghỉ hè mọi sự đã khác, khi thầy Huân xuất hiện. Thầy Huân được phân công chủ nhiệm lớp tôi thay cho thầy Tuấn bị ốm phải nằm viện dài ngày. Thầy Huân rất nghiêm khắc, nhưng không nặng lời với bất kỳ ai. Dần dần lớp học trở nên có trật tự hơn, và những rắc rối của tôi cũng giảm đi nhiều. Có một điều tôi cảm thấy được an ủi, đó là thầy Huân cũng là người mộc mạc bình dị tới từ một vùng quê.

Một ngày tôi chẳng thể nào quên, đó là khi thầy Huân công bố kết quả thi giữa kỳ. Thầy nhìn khắp cả lớp, từng người một, và khi tới tôi, thầy dừng lại thật lâu làm tôi cảm thấy run sợ. Nhưng rồi thầy vui vẻ nói: "Bài thi này các em làm rất tốt, nhưng luôn có một người làm tốt nhất. Thầy hoan nghênh tất cả các em". Khỏi phải nói lúc đó tôi vui như thế nào, vì tất cả các lần thầy Tuấn đọc điểm thi, tôi đều bị than phiền và tôi rất sợ hãi khi nghe đọc điểm.

Cuối buổi học hôm ấy, thầy Huân nói tôi ở lại. Tôi sợ, rụt rè đến bên thầy, ấp úng: "Thưa thầy…". "Ồ, Kết, hôm nay em làm bài tốt đấy, tuyệt lắm!". Tôi òa khóc, cái điều mà tôi chưa từng làm từ khi tới đây. Thầy Huân vỗ về: "Đừng sợ, cố gắng lên, có thầy luôn bên em". Những lời của thầy Huân đã làm thay đổi cuộc đời tôi. Lúc nào trong đầu tôi cũng có hình ảnh của thầy đang cổ vũ tôi và giúp đỡ tôi tiến lên. Tôi trở lại là tôi, học sinh xuất sắc nhất lớp vào cuối năm học đó, giống như khi tôi còn ở trường học tại miền núi. Những năm về sau, tôi cũng luôn là người đứng đầu lớp.

Mãi sau này, khi tôi học đại học rồi ra trường đi làm nhiều năm, không khi nào tôi quên được hình bóng thầy Huân. Gần đây, tôi mừng đến phát khóc khi thông qua một người bạn học cũ nên biết được địa chỉ của thầy sau 30 năm xa cách. Tôi đã không quản ngại đường sá tới thăm người thầy mà tôi kính yêu nhất đời.

Gặp lại thầy, tôi bật khóc, những kỷ niệm ngày đó bỗng sống lại như mới. Thầy nói hệt như 30 năm trước: "Ồ, Kết, em vẫn yếu đuối như ngày nào". Rồi tôi lặng người khi nghe thầy kể: "Hôm đó, bài làm em chỉ được điểm trung bình khá, nhưng em đã cố gắng. Nhìn vào em, thầy thấy lại mình nhiều năm trước. Khi đó, một lời động viên của cô giáo đã giúp thầy vượt qua tất cả. Thầy đã tin rằng em cũng vậy, đó là lý do mà thầy gọi em ở lại hôm ấy để cho lời động viên. Và thầy đã không lầm khi cho những nhận định của mình".

Vâng, một lời khen đúng lúc mới kỳ diệu làm sao, bởi nó làm cho tôi, cho bạn và những người đang tuyệt vọng trở nên có động lực để phấn đấu vươn lên trong học tập và cuộc sống.

Lê Thị Kết (TP.Hà Nội)

(责任编辑：探索)